بلایی که ترومای روحی به سرمان می‌آورد | ارائه خدمات دولتی به افراد بی‌بضاعت

اهمیت سلامت روان در عصر حاضر و آسیب پذیری انسان‌ها از آسیب‌های روحی و روانی که در طول زندگی ممکن است آن را تجربه کنند، سبب شده تا بهزیستی علاوه بر اختصاص یک خط تلفن برای مشاوره به عموم مردم، ۳۳۰۰ مرکز غیردولتی مشاوره را نیز در این زمینه فعال کند.

تروما (ضربه روحی و روانی) نتیجه رویداد‌های ناراحت‌کننده و استرس‌زایی است که احساس امنیت فرد را از بین برده و باعث می‌شود او احساس خطر و درماندگی کند و یا حتی فرد را درگیر احساسات ناراحت‌کننده، خاطرات و اضطراب کند، احساساتی که از بین نمی‌روند و باید با مراجعه به روانشناس درمان شوند.

بر این اساس هر موقعیتی که فرد را تحت فشار قرار دهد و منزوی کند، می‌تواند منجر به ترومای روحی شود؛ حتی اگر صدمه جسمی نداشته باشد. هرچه احساس ترس و درماندگی بیشتری داشته باشید، بیشتر دچار آسیب می‌شوید.

اصطلاح تروما درواقع از یک واژه یونانی به معنی زخم است و آن را می‌توان به عنوان آسیب روانی درک کرد. اگر مکانیسم‌های محافظتی روانی در اثر یک تجربه آسیب‌زا اتفاق بیوفتد، تروما می‌تواند رخ دهد. رویداد‌هایی مانند تصادفات جدی، بیماری‌ها و بلایای طبیعی، تجاوزها، خشونت روانی و جسمی، خشونت‌های جنسی و همچنین تجربیات تلخ از دست‌دادن عموماً آسیب‌زا هستند.

مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با خبرنگار جامعه ایرنا درباره خدماتی که این سازمان برای ارتقای سلامت روان در اختیار عموم مردم قرار می‌دهد، اظهار داشت: ۳۳۰۰ مرکز غیردولتی مشاوره و روانشناسی تحت نظارت سازمان بهزیستی در اقصی نقاط کشور خدمات سلامت روان ارائه می‌دهند.

معصومه توکلی گفت: در کنار مراکز غیردولتی، مراکز دولتی نیز در حوزه سلامت روان فعال هستند تا افرادی که بضاعت مالی مناسبی ندارند، از خدمات مشاوره و روانشناختی بهره‌مند شوند.

وی با اشاره به راه اندازی خط تماس تلفنی «صدای مشاوره» با شماره تماس ۱۴۸۰ توضیح داد: این شماره تماس کمک می‌کند تا خدمات سلامت روان به همه افراد ارائه شود.

این مسئول در ادامه به ضرورت ارتقای سلامت روان به عنوان سرمایه روانشناختی جامعه اشاره کرد و گفت: سلامت روان به عنوان سرمایه روانشناختی مولفه‌ای است که همه افراد باید به آن توجه کنند. همانگونه که در کارو سرمایه مالی، نظم و برنامه داریم که چطور کارهایمان را انجام دهیم باید در موضوعات روانشناختی به دنبال افزایش سرمایه روانی باشیم.

مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور خاطر نشان کرد: ارتقای سلامت روان، قابلیت‌ها و منابعی را در دسترس قرار می‌دهد تا فرد از شرایط دشوار زندگی برآید. تروما یا فقدان یکی از این شرایط سخت است که اگر فرد برخورد مناسبی با آن نداشته باشد، در مراحل شکست قرار می‌گیرد در حالی که سرمایه روانشناختی کمک می‌کند با آن مشکل کنار بیاییم و دنبال راهکار باشیم.

توکلی افزود: اگر سرمایه روانی بالا نباشد، ممکن است از این اتفاقات آسیب ببینیم و عملکرد خود را از دست بدهیم. خاطرات تلخ در ذهن ما ثبت می‌شود در حالی که افرادی که سرمایه روانی خوبی دارند، این موضوعات را به عنوان تجربه و دستاورد در زندگی تلقی می‌کنند.

به گفته این کارشناس اجتماعی و روانشناسی، سرمایه روانی به ما قابلیت‌هایی می‌دهد تا با سختی‌ها کنار بیاییم؛ افرادی که سرمایه روانشناختی بالایی دارند، کارآمد و خوشبین هستند و افراد دیگر از بودن در کنار آن‌ها احساس خوبی دارند. با کمک این افراد استرس کاهش پیدا می‌کند. این افراد، قابل اعتماد هستند و در هر شرایط از پس موضوعات دشوار برمی‌آیند. این افراد خلاق می‌شوند، چون ذهن از حواشی‌ها رها است.

وی ادامه داد: افرادی که سرمایه روانشناختی بالایی ندارند، سال‌ها درگیر ضربات روحی (تروما) هستند و عمر گرانمایه خود را هدر می‌دهند درحالی که توانمندسازی در مدت کوتاهی می‌تواند چالش‌ها را برطرف کند.

مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور یادآور شد: تروما روی همه تاثیر می‌گذارد، اما فردی که سرمایه روانی بالا دارد می‌تواند دستاورد‌های بهتری داشته باشد و حتی می‌تواند انتخاب‌های بهتری کند. همه از دولت تا افراد خانواده لازم است که به سرمایه روانی توجه کرده و در این زمینه سرمایه گذاری کنند. دولت‌ها وظیفه دارند آموزش‌های لازم را بدهند و بهزیستی به عنوان سازمانی که خدمات کاربردی دارد باید بتواند اقداماتی انجام دهد که موجب ارتقای ظرفیت روان شود.

توکلی درباره آموزش‌های روانشناختی و مشاوره مربوط به ازدواج نیز گفت: در این زمینه آموزش‌ها و خدمات ارتقایی داریم که شامل آموزش مهارت‌های زندگی پیش از ازدواج، حین ازدواج و آموزش‌های بعد از شروع زندگی و مهارت‌های زندگی مشترک در این زمینه است تا نگاه پیشگیرانه به مشکلات زوجین داشته باشیم. این آموزش‌ها در حال گسترش است و سازمان بهزیستی سالیانه در این زمینه آموزش می‌دهد.

وی تاکید کرد: باید به نگهداشت و ارتقای سرمایه روانی فکر کنیم وسلامت روان باید به جایگاه خود برسد. باید به این مسائل فکر کنیم که چرا مشکلات زناشویی و خانوادگی اتفاق می‌افتد، چون ممکن است خیلی‌ها آخرین انتخابشان باشد که از متخصص روانشناس کمک بگیرند بنابراین استفاده از خدمات سلامت روان حتما باید در سبد خانوار قرار بگیرد.